Friday 19 February 2010

Gast in de keuken



Op maandagochtend komt Torbjørn, onze Samische buurman, melden dat hij bacalao gaat maken. Hij is speciaal voor de ingredienten naar Mosjøen gereden. Zijn Zweedse vriend die hem vergezeld zegt dat Torbjørn een duivelskunstenaar is en zijn bacalao 5 sterren verdient.
Dan moet je maar eens hier komen koken om het mij te leren, zeg ik.
De dag daarop komt Torbjørn aankondigen dat hij woensdag, hoewel het asekonsdag(aswoensdag) is, niet bacalao maar zijn beroemde fiskesuppe komt koken.

De Noorse traditie kent geen carnaval maar wel namen voor de dagen die vooraf gaan op de vastenperiode:
- "fastelavn"of ook wel fleskesøndag.(flesk = spek)
- "blåmandag"of ook wel "fleskemandag"
- "feitetirsdag" (feit = vet) of "hvitetirsdag"(witte dinsdag)of "syvmålsdagen" (7 maaltijdendag)
- "askeonsdag", de eerste dag van de vastenperiode.
Alle dagen hebben hun specifieke traditionele gerechten die per regio iets kunnen verschillen.
Nou geloof ik niet dat de Noren echt vasten in de kerkelijke vastenperiode maar er is wel een duidelijke hang naar de gerechten verbonden aan die dagen.
Je ziet rond die tijd de aanbiedingen in de supermarkt verschijnen.
Op de zondag eet men o.a. "boller": bolletjes brood gevuld met vanillecreme, slagroom en jam.




Op maandag is er een stevig maaltijd met o.a.gezouten vlees, worst, koolrabipuree en de bijna nooit ontbrekende aardappels.
Op dinsdag bij voorkeur wit eten, met name melk en meelprodukten, als overgang naar de vasten.
Het feesteten bij uitstek "Rømmegrøt", een soort pap van room en bloem met drijvende boter erop (door verhitten uit de room) hoort ook bij deze dag. Bij de pap hoort suiker, jam, gezuurde room maar ook gezouten, gedroogd vlees.






Op aswoensdag at men vroeger een handje as door de pap, maar dat was zeker geen rømmegrøt!

Maar ondanks die traditieregels dus, komt Torbjørn op aswoensdag om zijn fameuze fiskesuppe te maken. Hij is er al vroeg en neemt ruim de tijd om alles voor te bereiden. Dat is belangrijk, zegt hij.
Hij snijdt zorgvuldig en zet de schoongemaakte vis in zout en voegt na een poosje wat azijn toe.
Ik krijg op het hart gedrukt dat de vis niet mag koken maar moet trekken.
Ik zie dat hij de groenten apart kookt en pas later bouillon en een deel van de vis samenvoegt in de pan. Als laatste de room en de hardgekookte en in schijfjes gesneden eieren en een gedeelte van de grote moten Røye.







We eten voor ons doen erg vroeg, om 3 uur, in een gezelschapje van 4 personen.
Torbjørn, zijn Zweedse vriend, Jan en ik.
We eten de heerlijke fiskesuppe, die tradtioneel altijd wit is door de room erin.
Een welgevulde soep met prei, broccoli, gekookte eieren, veel room met verse Røye uit Hattfjelldal. Daarna Røye met mandelpotet en een uien-botersaus.









Een stevige maaltijd met onze citroentaart en sterke koffie als dessert en nog voor 2dagen fiskesuppe over.
Wie het recept wil hebben mailt maar even: een aanrader!